Symbolika owoców - GRANAT

Oglądając martwe natury mistrzów malarstwa, podziwiamy kompozycję, precyzję i realizm poszczególnych elementów, modelowanie światłocieniem... Nie zawsze zdajemy sobie sprawę, że obrazy te miały głęboko symboliczne znaczenie, a każdy przedstawiony element miał przypisany sobie sens. Podobnie ma się rzecz z detalami pojawiającymi się na portretach lub na obrazach przedstawiających świętych. Żeby poprawnie je interpretować, należy poznać język symboli. Tutaj zajmę się symbolicznym znaczeniem owoców.

GRANAT

Owoc granatowca w kulturze basenu morza śródziemnego kojarzył się ze światem umarłych, co wiąże się z mitem o Persefonie.
Córka Demeter po nierozważnym zerwaniu kwiatu narcyza została uprowadzona przez Hadesa, władcę zmarłych, by zostać jego żoną. Zrozpaczona matka poruszyła ziemię i niebo, żeby odnaleźć córkę i kiedy już miała ją odzyskać na zawsze, Hades użył podstępu. Poczęstował naiwną Persefonę jabłkiem granatu, z którego młoda bogini zjadła kilka ziarenek i tym samym na zawsze związała się ze światem podziemi. Od tej pory Persefona pół roku spędza z matką, która ciesząc się z tego czasu obdarowuje ziemię wiosną i latem, a drugą połowę z mężem w Hadesie, co powoduje smutek Demeter oraz jesień i zimę na świecie.

Granat - symbol świata umarłych, uwięzienia, małżeństwa.

Proserpina, Dante Gabriel Rossetti

W tradycji chrześcijańskiej granat miał różne znaczenie w zależności od umiejscowienia go na obrazie. W rękach Matki Boskiej oznaczał płodność, co wiązało się z licznymi ziarenkami we wnętrzu owocu. Trzymany przez Dzieciątko z uwagi na swój czerwony kolor symbolizował przyszłą mękę.

Madonna z granatem, Sandro Botticelli

detal, Madonna z granatem, Sandro Botticelli


Virgin and Child with Six Angels and Saint John the Baptist, Sandro Botticelli

Glorification of Mary, Sandro Botticelli

W martwych naturach malarzy niderlandzkich pojawiał się owoc granatu podzielony na 5 części - wtedy symbolizował 5 ran Chrystusa.

Granat występuje w godle zakonu bonifratrów. Z pękniętego owocu wylewają się nasiona - czyli caritas, miłość bliźniego. Legendę dotyczącą tego godła można przeczytać na stronie krakowskich bonifratrów.



Na świeckim portrecie cesarza niemieckiego Maksymiliana I Habsburga pędzla Albrechta Dürera lekko nadpęknięte jabłko granatu ukazujące swoje liczne pestki symbolizuje skupienie w ręku władcy wielu ziem i wielu narodów.


Maksymilian I, Albrecht Dürer